აზოტემია ან კრეატინინის და შარდოვანას მომატება, შეიძლება მოხდეს კატებში სხვადასხვა სიტუაციების გამო. აზოტემია, მისი წარმოშობის მიხედვით, შეიძლება დაიყოს პრერენალურ აზოტემიად (როდესაც თირკმლის პერფუზია მცირდება), თირკმლის აზოტემიად (თირკმელების დაზიანების გამო) ან პოსტ-თირკმლის აზოტემიად (ორგანიზმიდან შარდის გამოყოფის ცვლილება). მიზეზები შეიძლება იყოს ძალიან მრავალფეროვანი, დაწყებული გაუწყლოებით ან სისხლის მიმოქცევის შეცვლით, ინტოქსიკაციით, ელექტროლიტების ცვლილებებით, ნეფროტოქსიური პრეპარატებით ან თირკმელების პათოლოგიით, საშარდე გზების ან ურომუცლის ობსტრუქციამდე.
რა არის აზოტემია კატებში?
აზოტემია განისაზღვრება, როგორც სისხლში არაცილოვანი აზოტის ნარჩენი პროდუქტების მატება, შარდოვანა და კრეატინინი ყველაზე ხშირად იზომება. ასე რომ ვთქვათ, რომ კატას აქვს აზოტემია, ნიშნავს, რომ კატას აქვს მომატებული შარდოვანა და კრეატინინი ან ამ ორიდან მხოლოდ ერთს.
რა არის შარდოვანა?
შარდოვანა არის მცირე მოლეკულა და ცილის მეტაბოლიზმის საბოლოო პროდუქტი, რომელიც წარმოიქმნება ღვიძლში შარდოვანას ციკლში. ეს ნივთიერება იფილტრება თირკმელების გლომერულებით და რეაბსორბირდება თირკმლის მილაკში და თირკმლის შემგროვებელ სადინრებში.
რა არის კრეატინინი?
კრეატინინი არის ნაერთი, რომელიც წარმოიქმნება კუნთებისთვის მნიშვნელოვანი კრეატინის დაშლის შედეგად. კრეატინინი არის ნარჩენი პროდუქტი, რომელიც იქმნება კუნთების ნორმალურ მეტაბოლიზმში და იწარმოება მუდმივი სიჩქარით, კატის კუნთების მასის მიხედვით.საბოლოოდ ის ასევე იფილტრება თირკმლის გლომერულში, მაგრამ შემდგომ არ შეიწოვება და გამოიყოფა შარდში.
აზოტემიის სახეები კატებში
კატებში აზოტემიის სამი ტიპი არსებობს. თუმცა სამივეში აღინიშნება თირკმლის გლომერულური ფილტრაციის შემცირება კრეატინინის და შარდოვანას თანმდევი მატებით.
კატის პრერენალური აზოტემია
პრერენალური აზოტემია ვითარდება თირკმელების პერფუზიის შემცირების შედეგად, სისხლის ნაკადის ცვლილების გამო, როგორიცაა ჰიპოვოლემია, არაადეკვატური გულის გამომუშავება, გამოხატული ვაზოდილაცია, ან დეჰიდრატაცია. ამ შემთხვევებში, თირკმლის პერფუზიის შემცირებით, გლომერულური ფილტრაციის სიხშირე მცირდება, რაც იწვევს შარდოვანას და კრეატინინისნელა გამოდევნას, რომელიც ვლინდება სისხლში უფრო მაღალი კონცენტრაციით. შარდოვანა უფრო მეტად შეიწოვება, უფრო სწრაფად ჩნდება ანალიზში მილაკებში და სადინარებში ნელი ტრანზიტის გამო.კრეატინინი არის ის, რომელიც გაიზრდება ყველაზე ნელა, რადგან ის არ შეიწოვება.
ამ შემთხვევაში, კატებმა უნდა განაგრძონ შარდის კონცენტრირება, მისი სიმკვრივე 1.035-ის ტოლი ან მეტია. ვინაიდან ნეფრონები რჩება ხელუხლებელი, მათი ფუნქციონალური დაზიანების ან ცვლილების გარეშე, პერფუზიის აღდგენისას თირკმლის ფუნქცია ნორმალურად უბრუნდება.
კატის თირკმლის აზოტემია
თირკმლის აზოტემიის დროს, როგორც მისი სახელი მიუთითებს, აღინიშნა თირკმლის დაზიანება თირკმლის ფუნქციის დაქვეითება 66-75 შორის % იწვევს სისხლში შარდოვანას მომატებას, კრეატინინის შემდეგ, შარდის არასაკმარისი გრავიტაციით (1.008-1.012).
თუმცა, სიმკვრივე 1,013-დან 1,034-მდე მიუთითებს, რომ შარდის კონცენტრაციის ნაწილი ხელუხლებელია, მაგრამ არასაკმარისია დანაკარგების კომპენსაციისთვის. გარდა ამისა, თირკმელების ქრონიკული დაავადების მქონე კატები ინარჩუნებენ შარდის კონცენტრირების უნარს უფრო დიდხანს ვიდრე ძაღლები და შეიძლება მოსალოდნელი იყოს 1-ზე მეტი სიმკვრივე.020, მაგრამ დარჩება არაადეკვატური აზოტემიის პრევენციისთვის.
პოსტენალური აზოტემია
თირკმლის შემდგომი აზოტემიის დროს თირკმელების ფუნქცია და გლომერულური ფილტრაციის სიჩქარე სრულიად ნორმალური და ეფექტურია, თუმცა გამოყოფის პროდუქტები არ ტოვებს ორგანიზმს შარდის მეშვეობით ბლოკირების მიზნით. შარდის დინება თირკმელებში.
რა იწვევს აზოტემიას კატებში?
კრეატინინისა და შარდოვანას მატება შეიძლება მოხდეს სხვადასხვა სიტუაციებში, ამიტომ ეს ასევე დამოკიდებული იქნება აზოტემიის ტიპზე, რომელსაც მკურნალობენ.
კატის პრერენალური აზოტემიის მიზეზები
პრერენალური აზოტემია ხდება მაშინ, როდესაც არ არის თირკმელების დაზიანება ან თირკმელების გადინების ობსტრუქცია და ვითარდება თირკმლის პერფუზიის შემცირების შედეგად სისხლის ნაკადის შეცვლით, როგორიცაა:
- ჰიპოვოლემია.
- არაადეკვატური გულის გამომუშავება.
- მნიშვნელოვანი ვაზოდილაცია.
- Გაუწყლოება.
თირკმლის აზოტემიის მიზეზები კატებში
თირკმლის აზოტემია ხდება მაშინ, როდესაც ხდება თავად თირკმელების დაზიანება. ამიტომ, აზოტემია ამ შემთხვევებში წარმოიქმნება:
- თირკმელების მწვავე დაავადება: უეცარი და ინტენსიური დაწყება გლომერულური ფილტრაციის სიჩქარის შემცირებით. ზოგჯერ ის შეიძლება შექცევადი იყოს. კატებში ყველაზე გავრცელებული მიზეზებია ნეფროტოქსინები (ნარკოტიკები, ეთილენგლიკოლი, მძიმე ლითონები, შროშანა და იოდიანი კონტრასტული აგენტები), ჰიპერკალციემია, ჰიპოფოსფატემია, დარღვევები, რომლებიც იწვევენ თირკმლის ცუდ პერფუზიას (ჰიპოვოლემია, თრომბოზი, ინფარქტი, პოლიცითემია ან ჰიპერვისკოზი). პარენქიმული დაავადება (პიელონეფრიტი, გლომერულონეფრიტი, საშარდე გზების ობსტრუქცია).
- თირკმელების ქრონიკული დაავადება: გლომერულური ფილტრაციის სიჩქარისა და თირკმელების ფუნქციის პროგრესირებადი შემცირება, რაც აძლევს დროს კომპენსატორული მექანიზმების გააქტიურებას. ხშირია კატებში ორიგინალური მიზეზის პოვნა და ის შეიძლება გამოწვეული იყოს თირკმელების მწვავე დაავადების ზოგიერთი მიზეზით, როგორიცაა საშარდე გზების ინფექციები, არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები ან ჰიპოვოლემია. ის ასევე შეიძლება გამოწვეული იყოს მაღალი წნევით.
პოსტრენალური აზოტემიის მიზეზები კატებში
პოსტრენალური აზოტემია ხდება მაშინ, როდესაც შარდის დინება ბლოკავს ექსტრარენალური მიზეზებით. ამ გზით, მიზეზები შეიძლება იყოს:
- ურეთრის ობსტრუქცია.
- ობსტრუქცია, რღვევა ან ლიგირება შარდსაწვეთებში.
- შარდის ბუშტის გაჟონვა ან რღვევა.
აზოტემიის სხვა მიზეზები კატებში
მეორეს მხრივ, მაღალი შარდოვანა კატებში გაზრდილი კრეატინინის გარეშე შეიძლება მოხდეს ცილებით მდიდარი საკვების მიღების შემდეგ, როდესაც არსებობს ნაწლავი. სისხლდენა. ამაღლებული შარდოვანა და ნორმალური კრეატინინი შეიძლება ასევე მოხდეს კატებში, როდესაც ცილის კატაბოლიზმი იზრდება მეორადად, პირექსიის ან კორტიკოსტეროიდების გამოყენების გამო.
თუმცა, მაღალი კრეატინინი კატებში შეიძლება უბრალოდ გამოწვეული იყოს კატის კუნთების დიდი მასით, ვინაიდან უფრო მასიური კუნთი აქვს, რაც უფრო მაღალია ნორმალური კრეატინინის კონცენტრაცია.
აზოტემიის სიმპტომები კატებში
კატებში აზოტემიის ტიპის მიხედვით, სიმპტომები შეიძლება იყოს:
კატის პრერენალური აზოტემიის სიმპტომები
ამ შემთხვევაში სიმპტომები დაკავშირებულია დაბალ პერფუზიასთან, ნორმალური სისხლის ნაკადის ცვლილების გამო. ამ შემთხვევაში, კატის შეიძლება გამოვლინდეს:
- ანემია.
- მკრთალი ლორწოვანი გარსები.
- სუსტი პულსი.
- კანის მომატება.
- მშრალი ლორწოვანი გარსი.
- დაბალი ჰემატოკრიტი.
- არტერიული წნევის დაქვეითება.
- ცვლილებები გულისცემა და სუნთქვა.
თირკმლის აზოტემიის სიმპტომები კატებში
თირკმლის აზოტემია თირკმელების მწვავე დაავადებით შეიძლება გამოიწვიოს ისეთი სიმპტომები, როგორიცაა:
- ოლიგურია (შარდის მოცულობის შემცირება).
- ანურია (არ შარდვა).
- თირკმლის ტკივილის გამო თაღოვანი ზურგი.
- ტაქიპნოე.
- არითმიები.
- ტემპერატურის მატება.
- დეპრესია.
- ღებინება და/ან დიარეა.
- ნორმალური ან გადიდებული თირკმელები.
თირკმლის აზოტემია თირკმელების ქრონიკული დაავადების გამო შეიძლება გამოიწვიოს ისეთი სიმპტომები, როგორიცაა:
- პირის ღრუს წყლულები.
- ჰალიტოზი.
- Გაუწყლოება.
- ქრონიკული დაავადების ანემია.
- კუჭ-ნაწლავის ნიშნები.
- პოლიურია-პოლიდიფსია.
- თირკმლები შემცირდა ზომაში.
- მადის ნაკლებობა წონის დაკლებით.
- ღებინება.
- მწვავე სიბრმავე.
თირკმლის შემდგომი აზოტემიის სიმპტომები
შარდის ნაკადის ბლოკირება შარდსაწვეთის კენჭებით ან ლორწოვანი საცობებით FLUTD-ში (ქატის ქვედა საშარდე გზების დაავადება), შარდსაწვეთების დაზიანებამ ან შარდის ბუშტის გახეთქვამ შეიძლება გამოიწვიოს ისეთი სიმპტომები, როგორიცაა:
- დიზურია (მტკივნეული შარდვა).
- სტრანგური (მტკივნეული შარდვა, წვეთოვანი).
- სიხშირე (მცირე რაოდენობით შარდვა ბევრჯერ დღეში).
- ჰემატურია (მოშარდვის სისხლი).
- უროგენიტალური მიდამოს ლიკვიდაცია.
- შარდვა ნაგვის ყუთის გარეთ.
- ჰიპერკალემია (კალიუმის მომატება).
აზოტემიის დიაგნოზი კატებში
აზოტემიის გამოსავლენად საჭიროა სისხლის აღება შრატში ან პლაზმაში შარდოვანას კონცენტრაციის დასადგენად. მოგვიანებით საჭირო იქნება იმის დანახვა, არის თუ არა ეს აზოტემია პრე-რენალური, თირკმლების ან პოსტ-თირკმლის.
პრეენალური აზოტემიის დიაგნოზი
დეჰიდრატაცია კატებში შეიძლება განისაზღვროს შემდეგი ტესტების ჩატარებით:
- კანის ნაოჭი.
- შეამოწმეთ ლორწოვანი გარსის სიმშრალე.
- შეამოწმეთ ჩაძირული თვალის კაკალი.
- სისხლის მუშაობა ჰემატოკრიტისა და მთლიანი ცილის მომატების შესამოწმებლად.
A საფუძვლიანი ფიზიკური გამოკვლევაუნდა ჩატარდეს ჰიპოვოლემიის გამოსავლენად.
თირკმლის აზოტემიის დიაგნოზი
გლომერულური ფილტრაციის სიჩქარე შემცირებულია თირკმელების დაავადების დროს და კრეატინინის კონცენტრაცია განიხილება, როგორც გლომერულური ფილტრაციის სიჩქარის არაპირდაპირი მაჩვენებელი. თუმცა, SDMA უფრო ზუსტად ასახავს ამ მაჩვენებელს და დიაგნოზირებს თირკმელების დაავადებას უფრო ადრე, ვიდრე კრეატინინი, რადგან SDMA იზრდება, როდესაც თირკმელების ფუნქციის მინიმუმ 25% დაფიქსირდა და კრეატინინი არ იზრდება მანამ, სანამ ეს დაკარგვა არ იქნება მინიმუმ 75%.გარდა ამისა, გასათვალისწინებელია, რომ კრეატინინი დამოკიდებულია კატის კუნთოვან მასაზე და შეიძლება ცრუ შედეგები მოჰყვეს ძალიან დაკუნთულ ან ძალიან გამხდარ კატას, როგორიცაა ჰიპერთირეოიდი, რაც ამ პარამეტრით არ ხდება.
თირკმელების დაავადების სტადიის დიაგნოსტიკისთვის, უნდა გაკეთდეს მთელი რიგი გაზომვები და პარამეტრები, როგორიცაა SDMA, კრეატინინი, UPC (ცილა/კრეატინინის თანაფარდობა შარდში) და სისტოლური არტერიული წნევა.
აუცილებელია ანამნეზის აღება, რათა გაირკვეს, ჰქონდა თუ არა კონტაქტი ნეფროტოქსიურ პრეპარატთან ან ნივთიერებასთან, არის თუ არა საშარდე გზების ინფექცია, ჰიპერტენზია ან თირკმლის დაბალი პერფუზია და დადგინდეს ფოსფორის და ფოსფორის კონცენტრაცია. კალციუმი თირკმლის დაავადების მიზეზის დასადგენად.
ასევე უნდა ჩაატაროთ თირკმლის ულტრაბგერა მისი ზომისა და ფორმის შესაფასებლად და საშარდე სისტემის დანარჩენი სტრუქტურების სანახავად.
თირკმლის შემდგომი აზოტემიის დიაგნოზი
ურეთრის ან შარდსაწვეთის ობსტრუქციის ან შარდის ბუშტის რღვევის დიაგნოსტირებისთვის შემდეგი ტესტები უნდა ჩატარდეს:
- სისხლის ბიოქიმია აზოტემიის, ჰიპერკალიემიის, ჰიპერფოსფატემიისა და მეტაბოლური აციდოზის გამოსავლენად.
- ვიზუალიზაციის ტექნიკა მუცლის ღრუში სითხის აღმოსაჩენად (უროაბდომენი) და ზოგჯერ ობსტრუქციაც კი შეიძლება გამოვლინდეს. სითხის ანალიზი მისი ამოღების შემდეგ იმის გასაგებად, არის თუ არა შარდი.
- შარდის ანალიზი კრისტალების, ლორწოვანი საცობების ან სისხლისთვის.
აზოტემიის მკურნალობა კატებში
პრერენალური აზოტემიის ფონზე, რაც დაუყოვნებლივ უნდა გაკეთდეს, არის სითხის ჩანაცვლება და პერფუზია კატის მიმართ , სითხის თერაპიის და ზოგჯერ სისხლის გადასხმა.
თირკმლის აზოტემიის დროს აუცილებელია , თირკმელების მწვავე დაავადების გამომწვევის მკურნალობა, ასევე დეჰიდრატაციის კორექტირება და ელექტროლიტური დარღვევები. მნიშვნელოვანია თანმხლები დაავადებების მკურნალობა (დიაბეტი, ჰიპერთირეოზი, გულის დაავადება, სიმსივნე). თირკმლის დაავადების სპეციფიკური მკურნალობა შედგება:
- უმკურნალეთ დეჰიდრატაციას სითხის თერაპიით.
- ჰიპერტენზიის მკურნალობა ამლოდიპინით.
- პროტეინურიის მკურნალობა აგფ ინჰიბიტორებით, როგორიცაა ბენაზეპრილი.
- თუ ჰიპერფოსფატემიაა, დაიწყეთ თირკმელებით კვება და ერთი თვის შემდეგ, თუ ფოსფატი კვლავ მაღალია, მიეცით ფოსფატის შემკვრელი.
- მადის სტიმულატორები, როგორიცაა მირტაზაპინი.
- ანტიმეტიკა, როგორიცაა მაროპიტანტი ან მეტოკლოპრამიდი.
- თუ არის კუჭის წყლული, ომეპრაზოლი ან რანიტიდინი.
- თუ საკვები არ მოითმენს, საკვების მილი.
- დიეტური მკურნალობა: ცილების, ფოსფორის, ნატრიუმის შემცირება და კალიუმის, ცხიმისა და B ვიტამინების მომატება.
- თუ არის ანემია ჰემატოკრიტით 20%-ზე ნაკლები, ერითროპოეტინი.
- ანტიბიოტიკები, თუ არის საშარდე გზების ინფექცია.
თირკმლის შემდგომი აზოტემიის დროს კატის უნდა განიბლოკოს, დაზიანებები გამოსწორდეს, შარდში ქვები აღმოიფხვრას დიეტით (სტრუვიტი) ან ქირურგიული ჩარევით (კალციუმის ოქსალატი), შარდის ბუშტის გახეთქვის შემთხვევაში კი ქირურგიული ჩარევა დაზიანების აღსადგენად..
